Хүнийг нийгэмшүүлэх нь нийгэмд амжилттай ажиллах боломжийг олгодог мэдлэг, нийгмийн хэм хэмжээ, сэтгэлзүйн хандлагыг өөртөө нэгтгэх үйл явц юм. Энэ бол хувь хүн бүрийн амьдралыг төсөөлөх боломжгүй үзэгдэл тул хувь хүний нийгэмшүүлэх шинж чанар, түүний үе шатуудыг авч үзэх шаардлагатай юм.
Онцлог шинж чанар
Хувь хүнийг үзэгдэл болгон нийгэмшүүлэх нь нийгмийн нөхцөл байдал, туршлагын нөлөөн дор хүнийг төлөвшүүлэх явдал юм. Чухамдаа энэ бол хувь хүний нийгмийн амьдралд идэвхтэй хамрагдах явдал юм. Энэ үзэгдэл нь хоёр талт шинжтэй байдаг. Энэ нь нэг талаар тухайн хүний хүрээлэн буй орчинд нэвтрэн орох замаар нийгмийн туршлагыг өөртөө шингээж авах явдал юм. Нөгөө талаар, энэ нь хувь хүний үйл ажиллагааныхаа ачаар нийгмийн хэлхээ холбоог идэвхтэй нөхөн үржих явдал юм. Өөрөөр хэлбэл, хүн туршлагыг өөртөө шингээж, нийгмийн орчин түүнд нөлөөлөх боломжийг олгодог боловч тэр үед өөрөө хүрээлэн буй нийгэмд улам бүр амжилттай нөлөө үзүүлдэг.
"Нийгэмшил" гэсэн нэр томъёо нь хүн, хүүхэд бүрийн нийгэмшил нь харилцааны хэрэгцээнд хүртэл буурч, харин хувь хүний шинж чанар нь нийгэмд чиглэгддэг гэсэн ойлголттой нийцдэг. Хүний нийгэмшүүлэх нь анх нийгэмд хамааралтай субъект нь нийгэмд хүлээн зөвшөөрөгдсөн зан үйлийн хэм хэмжээ, загварыг эзэмшдэг нийгмийн хүн болж хувирдаг үзэгдэл юм.
Хувь хүний нийгэмшүүлэх үе шатууд
Хувь хүний нийгэмших үндсэн таван үе шат байдаг. Эхний үе шат нь анхдагч нийгэмшүүлэх, өөрөөр хэлбэл хувь хүний төрөхөөс өсвөр нас хүртэл нийгмийн орчинд дасан зохицох явдал юм. Хүүхдүүд хүрээлэн буй бодит байдалд дууриаж дасан зохицох замаар нийгмийн туршлагыг шүүмжлэлгүй хүлээн авдаг.
Хоёрдахь үе шат нь хувьчлах явдал юм. Энэ бол бусдаас ялгарах хүсэл дээр суурилсан үзэгдэл юм. Энд нийгмийн хэм хэмжээнд шүүмжлэлт хандлага илэрдэг бөгөөд энэ нь өвөрмөц шинж чанар, өөрийгөө ялгах хүсэл эрмэлзлийн илэрхийлэл юм.
Гурав дахь шат нь интеграцчилал, өөрөөр хэлбэл өөрийгөө олох, нийгэмд эзлэх байр сууриа олох гэсэн хүсэл эрмэлзэл юм. Хэрэв хувь хүний үндсэн шинж чанарууд нь нийгмийн хүлээлтийг хангаж байвал интеграцийг амжилттай болсон гэж үздэг. Хэрэв энэ нь тохиолдоогүй бол хувь хүний үзэгдэл болгон нийгэмшүүлэх нь түрэмгийллийг бэхжүүлэх, хувь хүний хувийн шинж чанараас татгалзах, бусад сөрөг шинж чанарууд дээр үндэслэж эхэлдэг.
Дөрөв дэх үе шатыг хөдөлмөр гэж нэрлэдэг бөгөөд энэ нь хүний хөдөлмөрийн үйл ажиллагааны бүхий л хугацааг хамардаг тул хамгийн урт гэж тооцогддог. Энэ үе шатанд хүн нийгмийн туршлагыг өөртөө шингээж, нийгмийн амьдралд хөрвүүлсээр байна.
Тав дахь үе шат бол хөдөлмөрийн дараахь үйл ажиллагаа бөгөөд хүн хуримтлагдсан нийгмийн туршлагыг залуу үеийнхэнд шилжүүлдэг.
Хүмүүсийг үзэгдэл болгон нийгэмшүүлэх нь түүний бүхий л амьдралыг хамарч, түүнийг нийгмийн бүрэн эрхт гишүүн болох боломжийг олгож байгааг харж болно.
