Парламентын бүгд найрамдах улс бол ерөнхий эрх мэдлийг ерөнхийлөгчид бус парламентад харьяалдаг улсын бүгд найрамдах байгууламжийн нэг төрөл юм. Ерөнхийлөгчийн засаглалтай бүгд найрамдах улсаас ялгаатай нь одоогийн засгийн газар яг сонгогдсон парламентын өмнө хариуцлага хүлээдэг.
Засгийн газар байгуулах бүрэн эрхийг хэн хянах вэ?
Энэхүү засаглалын хэлбэрийн дагуу гүйцэтгэх засаглал нь парламентын сонгуульд ихэнх санал авсан намуудын орлогч гишүүдээс бүрддэг.
Ийм засгийн газар нь парламентын төлөөлөгчид, бүр олонхиороо дэмжигдсэн тохиолдолд засгийн эрхэнд үлдэж болно. Засгийн газар өөртөө итгэх итгэлээ алдсан тохиолдолд Засгийн газрыг огцруулах, эсвэл засгийн газрын хүсэлтээр төрийн тэргүүний санаачилсан парламентыг тарааж магадгүй гэсэн хоёр арга зам байна. Энэ тохиолдолд парламентын шинэ сонгууль зарлагдана.
Ийм удирдлагын тогтолцоог өөрийгөө зохицуулдаг эдийн засагтай хөгжингүй орнуудын хувьд ердийн зүйл гэж үздэг. Жишээлбэл, Итали, Турк, Герман, Израиль, бусад муж улсын хувьд.
Эдгээр улсын оршин суугчид ихэвчлэн нэр дэвшигчдийн төлөө бус, харин зарим намаас сонгогчдын нэрсийн жагсаалтад санал өгдөг.
Парламентын засаглалтай бүгд найрамдах улсын гол хүчний байгууллагын бүрэн эрх
Одоогийн хууль тогтоомжоос гадна төрийн засаглалын ижил төстэй тогтолцоотой парламент нь тус улсын засгийн газрыг бүхэлд нь хянадаг. Улсын төсвийг боловсруулж баталдаг гишүүд бол УИХ-ын гишүүд учраас бараг л санхүүгийн бүрэн эрх мэдэлтэй.
Улс орны нийгэм, эдийн засгийн хөгжлийн боломжит арга зам, дотоод, гадаад бодлогын чиглэлийг мөн л парламент тодорхойлдог. Энэ бол төрийн хамгийн чухал эрх мэдлийг "гартаа" атгаж байгаа хэрэг юм.
Парламентын бүгд найрамдах улсын төрийн тэргүүн - тэр хэн бэ, ямар эрх мэдэлтэй вэ?
Одоогийн Ерөнхийлөгчийг зөвхөн парламентын гишүүд эсвэл тэдний байгуулсан ажлын хэсэг (коллеж) сонгодог.
Энэхүү зарчим нь төрийн гүйцэтгэх засаглалд тавих парламентын хяналтын гол систем юм.
Энэ бол албан ёсоор ерөнхийлөгч бол төрийн тэргүүн боловч засгийн газрын тэргүүн биш юм. Тэрээр одоогийн Ерөнхий сайдыг томилж болох боловч зөвхөн парламентад суудалтай эсвэл парламентын олонхи болсон бүлгийн дарга нарын дундаас томилж болно.
Ерөнхийлөгч хууль сурталчлах, зарлиг гаргах, гүйцэтгэх засаглалын төлөөлөгчид, өршөөлд хамрагдсан хүмүүсийг урамшуулах, төлөөлөх чиг үүрэгтэй, сайд нарын танхимын бүрэлдэхүүнийг батлах боломжгүй, мөн парламентын анхны чуулганыг хуралдсаны дараа нээх эрхгүй.
Жишээлбэл, Италид тус улсын бүс нутаг бүрээс сонгогдсон гурван төлөөлөгч Ерөнхийлөгчийн сонгуульд оролцдог. Холбооны Бүгд Найрамдах Герман улсад одоогийн ерөнхийлөгчийг Германы муж улсын төлөөлөгчдөөс сонгогдсон Бундестагийн гишүүдээс бүрдэх Холбооны Ассамблейгаас сонгодог.
